کاکتوس
کاکتوس
تیره کاکتوس (Cactaceae) ، گیاهانی گوشتی ، دارای شکل ظاهری بسیار متفاوت با گلهای کاسه گلی ، واجد پرچمهای متعدد و افزایش یافته است و اقلا 5 برچه پیوسته به صورت تخمدان زیرین و تمکن کناری دارند. میوه سته و محتوی دانههایی با جنینی کمانی و خمیده همراه با پریسیوم است. کاکتاسهها معمولا گیاهان بیابانی و مخصوص مناطق کویری آمریکایی گرمسیری و بویژه مکزیک هستند. تیره کاکتاسه دارای 20 جنس و بیش از 1000 گونه است.
اختصاصات دستگاه رویشی
گیاهانی گوشتی هستند که با محیط خشک بیابانی و کویری کاملا سازش یافتهاند. در ساختار و بافتهای درونی ، اندامهای هوایی بویژه در ساقه ، سازمانی کامل برای ذخیره آب در سلولهای درشت خود دارند. ساقه متورم ، گوشتی آبدار این گیاهان فاقد برگ است و به جای آن خارهایی هستند که ظاهرا منشا برگی دارند.
اختصاصات دستگاه زایشی
گلها نرماده ، منفرد و غالبا بسیار درشت هستند و چون در فصل مرطوب و هنگام بارندگی ظاهر میشوند، بنابراین هیچگونه اختصاصات بیابانی یا کویری در آنها دیده نمیشود و غالبا منظم و کامل هستند. تعداد قطعات گل مانند کاسبرگها ، گلبرگها و پرچم ها همیشه نامشخص و همه آنها در امتداد یک مارپیچ قرار دارند. پرچه ها 4 یا 5 عدد و در امتداد استقرار مارپیچی سایر قطعات گل قرار دارند و علاوه بر پیوستگی با این قطعات با یکدیگر نیز متحد میشوند.
بنابراین تخمدانی زیرین غیرآزاد و متصل را بوجود میآورند که سایر قطعات گل در بالای آن قرار دارند. برچهها باز هستند ولی لبه آنها بر هم متصل شده تخمدانی تکخانه با تمکن کناری را تشکیل میدهند. تخمکهای فراوان ، واژگون ، آویخته و بطور معلق در انتهای بند درازی قرار دارند که هنگام رسیدن غالبا منشعب شده و گسترش مییابند. خامه آزاد و میوه به صورت ستهای آبدار و گوشتی است.
کاکتوس در حقیقت شتر دنیای گیاهان است. زیرا آب و مواد غذایی را در خود ذخیره نموده و برای روزهای کم غذایی و کم آبی به مصرف میرساند.و در مقابل گرما و خشکی و کم غذایی مقاومت خوبی را از خود نشان میدهد.بطور کلی آب مازاد در تنه و برگهای گیاه ذخیره میشود و گاهی تا یکسال در مقابل خشکی از خود مقاومت نشان میدهد.آنهایی که آب را در برگها ذخیره میکنند دارای برگهای مویی میباشند که این موها مانع تبخیر آب از سطح برگ می شود.
کاکتوسها دارای گونه های فراوانی هستند که آنها را به سه گروه تقسیم میکنند . پرسکیازها که دارای برگ و ساقه می باشند وگروه دوم اپفیتها وگروه سوم کاکتوسهای بیابانی که دو گروه آخر فاقد برگ یا برگهای بسیار کوچک می باشند.
تمام کاکتوسها خار دار نیستند و همگی دارای سلولهایی با روزنه های هوایی در سطح پوست میباشند. زندگی این گیاه بر اساس خشکسالی ، کمبود مواد غذایی و گرمای شدید تابستان بنا شده است و در گرمای فصل تابستان گیاه به خواب میرود و هوای خنک موجب به گردش در آمدن شیره گیاهی و ایجاد گل می شود.
برای آشنایی بهتر با کاکتوسها آنها را به دو دسته کاکتوسهای بیابانی و کاکتوسهای جنگلی تقسیم می کنیم.
1- گروه کاکتوسهای بیابانی :
بومی منطق گرم و بیابانی هستند و بر عکس اسم آنها فقط تعداد محدودی می توانند در بستر شنی و سنگلاخ زندگی کنند . صدها گونه از کاکتوسها جزء این گروه هستند و اغلب آنها از طریق قلمه تکثیر می یابند و در ماههای مهر تا اسفند احتیاج به آبیاری ندارند و در تمام مدت احتیاج به نور مستقیم خورشید دارند و در غیر این صورت قادر به تولید گل نخواهند بود .
2- گروه کاکتوسهای جنگلی :
این گروه بومی منطق گرم و جنگلی استوایی بوده و روی تنه درختان جنگلی به صورت اپیفیت زندگی میکنند .این گیاهان کمتر جنبه زینتی داشته و با برگهای پهن و ساقه های رونده آنها را میتوان شناخت .در زمستان برخی از آنها احتیاج کمی به آبیاری دارند و در تابستان هم بایستی از تابش مستقیم آفتاب محفوظ بماند .
طرز نگهداری کاکتوس بیابانی :
•درجه حرارت :درجه حرارت مود نیاز در فصل بهار تا پاییز 14 تا 21 درجه و در زمستان آنرا به داخل آپارتمان و در محل پر نوری که درجه حرارت حدود 15-10 درجه باشد ، منتقل میکنند.
• آبیاری : در ماه فروردین مقدار آبیاری را افزایش داده و از خرداد به بعد آبیاری بطور متوسط انجام میپذیرد .در هر صورت بین دو آبیاری بایستی سطح گلدان نسبتا خشک شود و در اواخر تابستان آب آنرا کم کردهو از مهر ماه به بعد آب آن قطع می شود و فقط در مواقعی که گیاه ممکن است چروک بردارد اقدام به آبیاری سبک میکنند. چنانچه آب محلی سنگین است بایستی از آب باران استفاده کرد .
• تغییر گلدان :گیاهان جوان را در فروردین هر سال تغییر گلدان میدهند ، ولی گیاهان بزرگ احتیاج به تغییر گلدان ندارند . فقط در مواقع ضرورت گلدان آنرا به گلدان بزرگتری که تنها دو سانت از گلدان قبلی بزرگتر باشد تبدیل میکنند . در مورد اپیفیلوم نبایسیتی گلدان را تعویض نمود زیرا در صورتی گل میدهد که ریشه متراکم باشد .
• تکثیر: قلمه های برگی یا جوانه های کناری آن بخوبی ریشه میدهند. هنگام قلمه زدن بهار و تابستان است و باید توجه کرد ( نکته مهم در تکثیر )که قلمه را بایستی به مدت سه تا چهار روز در هوای آزاد نگهداشته و حتی قلمه های بزرگ را یک تا دو هفته نگهداشته و در بستر شن و خاک و برگ پوسیده که در زیر بستر ، کود پوسیده و خاک و شن ریخته شده ، قلمه می زنند .
روش دیگر تکثیر به وسیله بذر است که در حرارت 21 تا 25 درجه در بهار کاشته می شود.
www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com
تیره کاکتوس (Cactaceae) ، گیاهانی گوشتی ، دارای شکل ظاهری بسیار متفاوت با گلهای کاسه گلی ، واجد پرچمهای متعدد و افزایش یافته است و اقلا 5 برچه پیوسته به صورت تخمدان زیرین و تمکن کناری دارند. میوه سته و محتوی دانههایی با جنینی کمانی و خمیده همراه با پریسیوم است. کاکتاسهها معمولا گیاهان بیابانی و مخصوص مناطق کویری آمریکایی گرمسیری و بویژه مکزیک هستند. تیره کاکتاسه دارای 20 جنس و بیش از 1000 گونه است.
اختصاصات دستگاه رویشی
گیاهانی گوشتی هستند که با محیط خشک بیابانی و کویری کاملا سازش یافتهاند. در ساختار و بافتهای درونی ، اندامهای هوایی بویژه در ساقه ، سازمانی کامل برای ذخیره آب در سلولهای درشت خود دارند. ساقه متورم ، گوشتی آبدار این گیاهان فاقد برگ است و به جای آن خارهایی هستند که ظاهرا منشا برگی دارند.
اختصاصات دستگاه زایشی
گلها نرماده ، منفرد و غالبا بسیار درشت هستند و چون در فصل مرطوب و هنگام بارندگی ظاهر میشوند، بنابراین هیچگونه اختصاصات بیابانی یا کویری در آنها دیده نمیشود و غالبا منظم و کامل هستند. تعداد قطعات گل مانند کاسبرگها ، گلبرگها و پرچم ها همیشه نامشخص و همه آنها در امتداد یک مارپیچ قرار دارند. پرچه ها 4 یا 5 عدد و در امتداد استقرار مارپیچی سایر قطعات گل قرار دارند و علاوه بر پیوستگی با این قطعات با یکدیگر نیز متحد میشوند.
بنابراین تخمدانی زیرین غیرآزاد و متصل را بوجود میآورند که سایر قطعات گل در بالای آن قرار دارند. برچهها باز هستند ولی لبه آنها بر هم متصل شده تخمدانی تکخانه با تمکن کناری را تشکیل میدهند. تخمکهای فراوان ، واژگون ، آویخته و بطور معلق در انتهای بند درازی قرار دارند که هنگام رسیدن غالبا منشعب شده و گسترش مییابند. خامه آزاد و میوه به صورت ستهای آبدار و گوشتی است.
کاکتوس در حقیقت شتر دنیای گیاهان است. زیرا آب و مواد غذایی را در خود ذخیره نموده و برای روزهای کم غذایی و کم آبی به مصرف میرساند.و در مقابل گرما و خشکی و کم غذایی مقاومت خوبی را از خود نشان میدهد.بطور کلی آب مازاد در تنه و برگهای گیاه ذخیره میشود و گاهی تا یکسال در مقابل خشکی از خود مقاومت نشان میدهد.آنهایی که آب را در برگها ذخیره میکنند دارای برگهای مویی میباشند که این موها مانع تبخیر آب از سطح برگ می شود.
کاکتوسها دارای گونه های فراوانی هستند که آنها را به سه گروه تقسیم میکنند . پرسکیازها که دارای برگ و ساقه می باشند وگروه دوم اپفیتها وگروه سوم کاکتوسهای بیابانی که دو گروه آخر فاقد برگ یا برگهای بسیار کوچک می باشند.
تمام کاکتوسها خار دار نیستند و همگی دارای سلولهایی با روزنه های هوایی در سطح پوست میباشند. زندگی این گیاه بر اساس خشکسالی ، کمبود مواد غذایی و گرمای شدید تابستان بنا شده است و در گرمای فصل تابستان گیاه به خواب میرود و هوای خنک موجب به گردش در آمدن شیره گیاهی و ایجاد گل می شود.
برای آشنایی بهتر با کاکتوسها آنها را به دو دسته کاکتوسهای بیابانی و کاکتوسهای جنگلی تقسیم می کنیم.
1- گروه کاکتوسهای بیابانی :
بومی منطق گرم و بیابانی هستند و بر عکس اسم آنها فقط تعداد محدودی می توانند در بستر شنی و سنگلاخ زندگی کنند . صدها گونه از کاکتوسها جزء این گروه هستند و اغلب آنها از طریق قلمه تکثیر می یابند و در ماههای مهر تا اسفند احتیاج به آبیاری ندارند و در تمام مدت احتیاج به نور مستقیم خورشید دارند و در غیر این صورت قادر به تولید گل نخواهند بود .
2- گروه کاکتوسهای جنگلی :
این گروه بومی منطق گرم و جنگلی استوایی بوده و روی تنه درختان جنگلی به صورت اپیفیت زندگی میکنند .این گیاهان کمتر جنبه زینتی داشته و با برگهای پهن و ساقه های رونده آنها را میتوان شناخت .در زمستان برخی از آنها احتیاج کمی به آبیاری دارند و در تابستان هم بایستی از تابش مستقیم آفتاب محفوظ بماند .
طرز نگهداری کاکتوس بیابانی :
•درجه حرارت :درجه حرارت مود نیاز در فصل بهار تا پاییز 14 تا 21 درجه و در زمستان آنرا به داخل آپارتمان و در محل پر نوری که درجه حرارت حدود 15-10 درجه باشد ، منتقل میکنند.
• آبیاری : در ماه فروردین مقدار آبیاری را افزایش داده و از خرداد به بعد آبیاری بطور متوسط انجام میپذیرد .در هر صورت بین دو آبیاری بایستی سطح گلدان نسبتا خشک شود و در اواخر تابستان آب آنرا کم کردهو از مهر ماه به بعد آب آن قطع می شود و فقط در مواقعی که گیاه ممکن است چروک بردارد اقدام به آبیاری سبک میکنند. چنانچه آب محلی سنگین است بایستی از آب باران استفاده کرد .
• تغییر گلدان :گیاهان جوان را در فروردین هر سال تغییر گلدان میدهند ، ولی گیاهان بزرگ احتیاج به تغییر گلدان ندارند . فقط در مواقع ضرورت گلدان آنرا به گلدان بزرگتری که تنها دو سانت از گلدان قبلی بزرگتر باشد تبدیل میکنند . در مورد اپیفیلوم نبایسیتی گلدان را تعویض نمود زیرا در صورتی گل میدهد که ریشه متراکم باشد .
• تکثیر: قلمه های برگی یا جوانه های کناری آن بخوبی ریشه میدهند. هنگام قلمه زدن بهار و تابستان است و باید توجه کرد ( نکته مهم در تکثیر )که قلمه را بایستی به مدت سه تا چهار روز در هوای آزاد نگهداشته و حتی قلمه های بزرگ را یک تا دو هفته نگهداشته و در بستر شن و خاک و برگ پوسیده که در زیر بستر ، کود پوسیده و خاک و شن ریخته شده ، قلمه می زنند .
روش دیگر تکثیر به وسیله بذر است که در حرارت 21 تا 25 درجه در بهار کاشته می شود.
www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com
+ نوشته شده در ۱۳۸۸/۰۱/۱۲ ساعت 7:53 توسط مهندس محمد اکرم ایرندگانی
|